WYJAZD NA KONFERENCJĘ ORGANIZOWANĄ W FILHARMONII GDAŃSKIEJ 21 i 22 stycznia 2020 (Organizatorzy Samorząd Województwa Pomorskiego oraz Departament Energii Jądrowej Ministerstwa Aktywów).
Stanowczo nie żałuję wyjazdu na konferencję poświęconą energetyce jądrowej, która odbyła się w dniach 21 i 22 stycznia 2020 w Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Dlaczego? Z uwagi na ilość otrzymanych tam informacji dotyczących stanu realizacji polskiego projektu jądrowego, jak i projektów jądrowych obecnie realizowanych w W. Brytanii i Finlandii (nie chodzi o Olkuioto, lecz budowę następnej już elektrowni jądrowej w oparciu o rosyjską technologię WWER 1200).
Co do projektu fińskiego, jak się okazuje już w tej chwili bardziej zaawansowanego niż nasz, uruchomienie nowego bloku budowanego przez ROSATOM przewidziane jest na 2028 rok. Co do brytyjskiego projektu Hincley Point C będzie to 2023 rok, mimo wielkich jak przyznawali Brytyjczycy problemów, z jakimi się ich projekt borykał. A chodzi przede wszystkim o brak doświadczonej kadry technicznej, po przerwaniu w 1990 roku budowy kolejnych bloków jądrowych.
W obu tych krajach w przeciwieństwie do Polski, projekty były poprzedzone decyzją polityczną, jednoznaczną i nie podlegającą dyskusji. O dziwo, w Finlandii także po konsultacjach między innymi z „lobbystami” do których należą branżowe lobby, niektóre przeciwne atomowi z uwagi na konkurencję na rynku energetycznym. Pomimo bardzo silnego w Finlandii i W. Brytanii lobby OZE a przede wszystkim organizacji powiązanych z energetyką wiatrową, tamtejsze rządy podjęły decyzję korzystną dla rozwoju energetyki jądrowej, dostrzegając przewagę korzyści z niej płynącej dla całego społeczeństwa. Jak mi wyjaśnił prelegent z Finlandii w czasie przerwy kawowej NIE JEST KONIECZNE ABY DANĄ INWESTYCJE POPIERAŁY WSZYSTKIE ZNACZNIEJSZE GRUPY INTERESU, konsultuje się z nimi projekt, ale czasem mimo negatywnego ich stanowiska, jest on realizowany! To dało mi do myślenia, demokratyczny w końcu bezsprzecznie rząd Finlandii wydaje jednoznaczne decyzje które niekoniecznie podobają się tamtejszym organizacjom zawodowym. Konsultacje oczywiście są, bo być muszą, ale to nie oznacza jeszcze, że grupy interesu dyktują tam politykę energetyczną. Właśnie dlatego w W.Brytanii i Finlandii elektrownie jądrowe faktycznie powstają. Celem naszym aby i w Polsce do tego doprowadzić, wierzę że tak się stanie!
Ciekawe były wystąpienia przedstawicieli Sejmiku Wojewódzkiego Pomorza, gdzie przedstawiono sytuację energetyczną na północy Polski, dodajmy sytuację dramatyczną. Pomorze produkuje według różnych danych od 30 do 50% energii na miejscu. Sytuacji nie ratuje dynamiczny rozwój źródeł odnawialnych, bo bardzo brakuje dużego bez-emisyjnego źródła wytwarzającego energię w sposób stabilny. Jest to w tej chwili poważna bariera rozwojowa całego regionu, gdzie w końcu istnieje dość energochłonny z trudem odbudowywany przemysł stoczniowy. Jego kondycja zależy w dużej mierze od cen energii elektrycznej. Nic zatem dziwnego, że wystąpienie Pana Marszałka Sejmiku Wojewódzkiego Pomorza było jednym wielkim wołaniem o rozstrzygającej decyzji rządowej, której tak długo brakuje!
Na jakim zatem etapie jest polski projekt jądrowy? Generalnie rzecz biorąc trochę zostało zrobione ale niestety względem tego, co zrobić trzeba, niedużo. Ukończone są w praktyce badania środowiskowe konieczne do wydania decyzji środowiskowej, a wszystkie czynności związane z badaniami geologicznymi zakończone będą w październiku 2021. Utrudnieniem jak mówiono jest to, że prace te prowadzone są dla dwóch lokalizacji – Choczewo i Żarnowiec a nie dla jednej. Logika kazałaby prowadzić badania w rejonie Słajszewa nad morzem, a nie w rejonie Żarnowca, gdzie jest za mało wody do schłodzenia 2 lub 3 dużych jednostek jądrowych. Miejmy nadzieję chociaż, że będzie to zrobione solidnie i nie będzie można już tego podważyć przy wydawaniu decyzji środowiskowej. Oraz decyzji lokalizacyjnej. Do wystąpienia o pozwolenie na budowę jeszcze daleko, tym bardziej, że przedstawiciele PGE EJ1 mówili o długich konsultacjach transgranicznych, które nas czekają, a o które się obawiam, bo Niemcy i Austria celowo będą blokować budowę naszej elektrowni.
Sporo mówiono też o infrastrukturze towarzyszącej EJ jak linie energetyczne, linie kolejowe czy nawet możliwość dostarczania drogą morską ciężkich ważących i po 600 ton reaktorów jądrowych czy ogromnych przetwornic pary, czyli wymienników ciepla, jeśli wybraną technologia będzie wodno-cisnieniowa. Przedstawiciele PGE EJ1 mówili w kuluarach, że czekają na jednoznaczną decyzję polityczną ze strony rządu. Po uzyskaniu decyzji lokalizacyjnej możliwy będzie wybór technologii reaktorów. Ostatnio delegacja rządowa wróciła z Japonii, gdzie rozmawiano i o atomie. Może zwiastuje to wreszcie poważniejsze podejście polityków do kwestii energetyki jądrowej, miejmy nadzieję że pogarszająca się z roku na rok energetyczna sytuacja Polski, nieuniknione podwyżki cen energii, dadzą im wreszcie do myślenia. Sprawa podstawowa to przyjęcie przez Radę Ministrów do realizacji PEP 2040 gdzie jest przewidziana budowa 6 reaktorów jądrowych oraz przyjęcie uaktualnionej wersji PPEJ.
Generalnie, choć były też pozytywne i optymistyczne akcenty konferencji, odniosłem wrażenie, że Polski program jądrowy nadal jest na zaciągniętym hamulcu ręcznym uniemożliwiającym szybki ruch naprzód. Jednak gdy siedziałem już w pociągu powrotnym do Warszawy doszły do mnie pozytywne wiadomości o ukonstytuowaniu się w Sejmie parlamentarnego zespołu ds energetyki jądrowej. O jego składzie i zadaniach nieco później napiszę, ale podstawowym celem osiągnięcie konsensusu politycznego wokół projektu, który przecież realizowany będzie dłużej niż obecna kadencja sejmu. O ludzi tworzących ten zespół, ich energii i aktywności wiele będzie zależeć. Z tego co udało mi się dowiedzieć, zespół jest ponadpartyjny, w skład jego wejdą posłowie i senatorowie z różnych ugrupowań. Ci, co rzeczywiście chcą pracować na rzecz Polskiej Racji Stanu, której częścią energetyka jądrowa. W departamencie EJ wchodzącym teraz w skład Min Aktywów Państwowych leży projekt zmian prawnych, które parlament powinien przyjąć, by wreszcie wyłączyć ręczny hamulec i realizacja atomowego projektu mogła ruszyć szybciej naprzód. Zmiany mają prowadzić do skrócenia i uproszczenia procedur poprzedzających budowę EJ.